عملیات احیاء بیابانها و مراتع با روشهای مشارکتی

منطقه مورد مطالعه بهاباد اراضي حاصلخيز و مستعد براي توليد انواع محصولات كشاورزي و گياهان مرتعي و داروئي مي‌باشد. اگرچه اين حوضه آبريز در سر آب بزرگ حوزه دشت لوت قرار گرفته و بالطبع بايستي از منابع آب با كيفيت و خوب برخوردار باشد. عليهذا با توجه به عدم تعادل سفره آب زيرزميني دشت بهاباد و كسري بيلان احیای مراتع و آبخیزداری مهم گردید.

لازم به توضيح است كه در قسمت احياء مراتع از اواسط بهمن سال 1373 با مردم صحبت به عمل آمد و با استقبال خوب مردم روبرو شديم و متقاضيان زيادي جهت احياي مراتع كه اكثر قريب به اتفاق آنان دامدار بودند قرارداد منعقد گرديد و در مدت كوتاهي امكانات تداركاتي و اجرايي مهيا گرديد و در فروردين 1374 طرح به مرحله اجرا درآمد و كاشت نهال در عرصه‌هاي عريان و لم‌يزرع با نام خدا و تلاوت قرآن آغاز گرديد.

هدف نهايي در بخش احياء مراتع ايجاد اشتغال در منطقه، بازسازي پوشش گياهي جهت جلوگيري از فرسايش خاك در اثر جريان آبهاي سطحي و بادهاي فصلي و همچنين افزايش نفوذ آب به ذخاير آبي منطقه بوده است.

طي صد سال گذشته در بيشتر نقاط با تجاوز به عرصه‌هاي منابع طبيعي تخريب پوشش گياهي در منطقه بشدت انجام شده كه اين خود خسارت سنگيني را به منابع طبيعي وارد ساخته است.

روستائيان ناآگاهانه با بهره‌برداري بيش از حد از مراتع و قطع درختان و بوته‌هاي مرتعي باعث تخريب مراتع گرديده‌اند. كه به علت نامساعد بودن شرايط آب و هوايي و چراي مفرط مراتع نتوانسته به تكثير و رشد گونه‌هاي موجود بپردازد و رفته رفته مراتع سير قهقرايي را پيموده و نابود شده‌اند.

با اندكي تأمل در نزديكي آباديها و روستاهاي منطقه، مشاهده مي‌شود كه اطراف روستاها عاري از پوشش گياهي شده‌اند بدليل اينكه در نزديكي روستاها چراي مفرط و بوته‌كني صورت گرفته و جاي خود را به گونه‌هاي غيرقابل استفاده و سمي داده است. پس با برنامه‌ريزيهاي علمي و عملي تلاش نمودیم تا در مدت كوتاهي منابع طبيعي را ترميم و احيا نموده و همين‌طور در بخش آبخيزداري از بيلان سيلابها كاسته و از آنها در احياء مراتع استفاده نماییم. درنهایت به لطف خداوند توانستیم پتانسيلهاي موجود در بخش منابع طبيعي تجديد شونده را از طریق مکانیزمهای میثاق و ترکیب روشهای زیر احیاء نماییم:

1. آموزش به مردم و بالا بردن سطح آگاهيهاي آنان در رابطه با اهميت منابع طبيعي و مراتع تجديد شونده و ايجاد انگيزه در مردم.
2. آموزش مردم منطقه در خصوص اهميت حفاظت از پوشش گياهي طبيعي.
3. تبليغ و ترويج به منظور جلب مشاركت مردم در احياء منابع طبيعي توسط معتمدين محل و مراجع ذيربط.
4. جلب مشاركت همه اقشار مردم در حفاظت از طبيعت منطقه توسط مراجع تبليغاتي ذيربط.
5. حفاظت و احياء مراتع به روش صحيح و با طرحهاي مدون و علمي.
6. واگذاري مراتع منطقه به دامداران و مرتعداران در قالب طرحهاي فني مرتعداري به جهت انگيزه بيشتر در نگهداري از آنها.
7. تسهيل در واگذاري طرحهاي احياء و بهره‌برداري به مردم.
8. حفظ و احياء منابع طبيعي و بهبود پوشش گياهي با تأكيد بر جلب مشاركت مردم بمنظور توليد بيشتر و بهسازي محيط زيست از طريق سرمايه گذاري دولت و شركتها و مؤسسات و مردم.